လာလီဂါဥက္ကဋ္ဌ ဂျာဗီယာ တီဘက်စ်က ပရီးမီးယားလိဂ်အသင်းတွေဟာ ကစားသမားတွေရဲ့ လုပ်ခလစာနဲ့ အပြောင်းအရွှေ့ကြေးတွေကို မြင့်တက်စေတယ်လို့ စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၆၃ နှစ်အရွယ် တီဘက်စ်ရဲ့အဆိုအရ ဒီအခြေအနေက ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်နဲ့ စပိန်ထိပ်တန်းလိဂ်အပါအဝင် တခြားလိဂ်တွေကိုပါ ထိခိုက်စေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သူက ဥရောပရဲ့လိဂ်တွေတစ်လျှောက် ရေရှည်တည်တံ့မှု ရဲ့အရေးပါပုံကို အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၅ ခုနှစ် နွေရာသီအပြောင်းအရွှေ့ဈေးကွက်မှာ နိုင်ငံတကာအပြောင်းအရွှေ့ပေါင်း ၁၂,၀၀၀ လောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖီဖာရဲ့အဆိုအရ ငွေကြေးသုံးစွဲမှုက ဒေါ်လာ ၉.၇ ဘီလီယံအထိ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါက ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီထက် ၅၀% ပိုများခဲ့ပါတယ်။ ပရီးမီးယားလိဂ်ကလပ်တွေဟာ အခြားကစားသမားများအပါအဝင် လီဗာပူးသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့တဲ့ အလက်ဇန်းဒါး အိုင်ဆက်၊ ဖလိုရီယန် ဝါ့ဇ်နဲ့ ဟူဂို အီကီတီကီတို့လို ကစားသမားတွေအပြင် ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ တိုက်စစ်မှူးသစ် ဘန်ဂျမင် ဆက်စ်ကိုတို့အတွက် ဒေါ်လာ ၃.၁၉ ဘီလီယံအထိ သုံးစွဲခဲ့ပါတယ်။ ဒီပမာဏက စပိန် (ဒေါ်လာ ၆၆၆ သန်း)၊ အီတလီ (ဒေါ်လာ ၉၅၀ သန်း)၊ ပြင်သစ် (ဒေါ်လာ ၇၃၀ သန်း) နဲ့ ဂျာမနီ (ဒေါ်လာ ၉၈၀ သန်း) တို့ရဲ့ စုစုပေါင်းပမာဏထက် ပိုများနေလို့ တီဘက်စ်ဟာ ဒီလိုသုံးစွဲမှုတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေရင် အဖျက်သဘောဆောင်တဲ့ ရလဒ်တွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

တတိယအကြိမ်မြောက် Expansion & Marca Business Sport Forum မှာ တီဘက်စ်က “ကျွန်တော်တို့ဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်နဲ့ အမြဲတမ်း နှိုင်းယှဉ်နေကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ဟာ ဘွန်ဒက်စ်လီဂါနဲ့ ဘယ်လိုယှဉ်ပြိုင်နေလဲဆိုတာကို ကြည့်သင့်ပါတယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ အရေအတွက်တွေက မမှန်ဘူးဆိုတာကို ကျွန်တော် ထောက်ပြချင်ပါတယ်။ လာလီဂါနဲ့ ဘွန်ဒက်စ်လီဂါတို့ရဲ့ ဝင်ငွေက အလွန်ကို ဆင်တူနေပါတယ်၊ ကျွန်တော်တို့ ယူရို ၄ ဘီလီယံလောက် ရရှိပါတယ်”

“ပရီးမီးယားလိဂ်က နှစ်ဆမကပါဘူး၊ ၁.၈ သန်းပိုပြီး ရရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ နှစ်ဆလို့ပဲ ပြောပါမယ်။ လာလီဂါက ယူရို သန်း ၇၀၀ သုံးစွဲရင် ပရီးမီးယားလိဂ်က ယူရို ၁.၄ ဘီလီယံ သုံးစွဲသင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ဆုံး ၇ ရာသီအတွင်းမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်က ပုံမှန်သုံးစွဲသင့်တာထက် နှစ်ဆပိုပြီး အမြဲတမ်းသုံးစွဲနေပါတယ်။ ဒီနှစ်မှာ သူတို့ ယူရို ၁.၄ ဘီလီယံပဲ သုံးစွဲသင့်ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ယူရို ၄ ဘီလီယံ သုံးစွဲခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ယူရို ၂.၅ ဘီလီယံက ဘယ်ကလာတာလဲ။ အရှုံးတွေကနေလာတာပါ”

“ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုပါပဲ။ သုံးစွဲသင့်တာထက် ပိုပေးခဲ့ရင် သင်ရှုံးမှာပါပဲ။ သင်ဘာတွေဖြစ်နေလဲ။ တစ်ဦးတစ်ယောက်က အများကြီးပိုပြီး ပေးချေခဲ့ရင် လုပ်ခလစာတွေ မြင့်တက်လာပြီး ကျွန်တော်တို့အားလုံးကို ထိခိုက်စေပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အခုဈေးကွက်က ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာဖြစ်နေလို့ပါ” လို့ တီဘက်စ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

တီဘက်စ်ကတော့ ဗြိတိန်အစိုးရရဲ့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုတွေအကြောင်းလည်း ပြောကြားခဲ့ပြီး လွတ်လပ်တဲ့ စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းသူအဖွဲ့ကို တည်ထောင်ဖို့အတွက် ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

“ဒီနေ့မှာ ပရီးမီးယားလိဂ်ကို အစိုးရက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခံရနေရပါတယ်၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့ အင်္ဂလန်ဘောလုံးလောကမှာ ဘာတွေဖြစ်နေလဲဆိုတာကို စိုးရိမ်နေလို့ပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ယူရို ၁.၂ ဘီလီယံ ဆုံးရှုံးခဲ့ပါတယ်။ လာလီဂါက ငွေဆုံးရှုံးမှာ မဟုတ်ပါဘူး၊ ဘွန်ဒက်စ်လီဂါလည်း မဆုံးရှုံးပါဘူး။ ကျွန်တော် အီတလီနဲ့ ပြင်သစ်အကြောင်း မပြောတော့ပါဘူး၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့က ပိုဆိုးလို့ပါ” လို့ တီဘက်စ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ကျွန်တော်တို့ ပရီးမီးယားလိဂ်ကိုပဲ သွားနေကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစိုးရက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ လုပ်နေတဲ့အဆင့်ကို ရောက်ရှိနေတဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ အခြေအနေကို ကျွန်တော် သတိထားနေပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေက ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိပြီး စီးပွားရေးအရ ရေရှည်တည်တံ့ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ စပိန်ဘောလုံးလောကမှာ လုပ်ဆောင်နေတာက အရေးကြီးပါတယ်” လို့ တီဘက်စ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

တီဘက်စ်ကတော့ ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ ငွေကြေးသုံးစွဲမှုကို ထိန်းချုပ်ချင်ပြီး ဒါကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့အတွက် ယူအီးအက်ဖ်အေကို အကြိမ်များစွာ ချဉ်းကပ်ခဲ့ပါတယ်။ “စည်းမျဉ်းတွေကို ပိုပြီးတသမတ်တည်းဖြစ်အောင် လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့က ကွဲပြားနေလို့ပါ။ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ခွင့်ပြုထားတာကို စပိန်မှာ ခွင့်မပြုပါဘူး။ အဲဒီမှာ ယူအီးအက်ဖ်အေက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်သင့်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ယူအီးအက်ဖ်အေနဲ့ တွေ့ဆုံမှုအချို့ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဒီလိုမျိုးလုပ်ဆောင်မှုတွေ ဆက်လုပ်သွားမလားဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ ကြည့်ရပါမယ်။ ဒါက ပရီးမီးယားလိဂ်အသင်းအများအပြားအပါအဝင် လူတိုင်းလိုချင်တဲ့ အရာပါပဲ” လို့ တီဘက်စ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

လာလီဂါကတော့ ယူအီးအက်ဖ်အေရဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ မျှတတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကို အတုယူပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှာ အသင်းတွေအပေါ် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်မှုတွေကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ဥက္ကဋ္ဌ တီဘက်စ်က ပရီးမီးယားလိဂ်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်တာက အထောက်အကူမပြုဘဲ လာလီဂါကို ဘွန်ဒက်စ်လီဂါနဲ့ တူညီတဲ့အဆင့်မှာ ထားရှိဖို့ ပိုနှစ်သက်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။